فرمان مهاجرتی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا که ورود مسافران از هفت کشور مسلمان را به آمریکا محدود کرد؛ سرفصل خبرهای جهان هواپیمایی در سال ۲۰۱۷ بود. در یک بخش از این فرمان به توسعه سامانه شناسایی بیومتریک ردیابی ورود و خروج مسافران تاکید شده است. این در حقیقت مانند حرکت تحت کنترل رادار است. این اقدامات تاثیر ناخوشایندی بر تجربه سفر میگذارد، زیرا با توجه به اقدامات شدید حراستی در فرودگاهها که با صفهای طولانی بازرسی همراه است؛ باعث میشود مسافران احساس کنند همیشه تحت نظر هستند. البته برخی این موارد را نامناسب و بعضی دیگر کارآمد میدانند.
طرفداران این اقدامات میگویند حراست مرزها بهبود مییابد و با استفاده از سامانه شناسایی بیومتریک مدارکی که باید در مرزها ارائه شود، کمتر خواهد شد. منتقدان این سامانه میگویند واگذار کردن حراست و امنیت مرزها به سامانه رایانهای میتواند خطرهایی را در بر داشته باشد و احتمال اشتباه در شناسایی را افزایش دهد.
خروج بیومتریک
بسیاری از دولتها ازجمله آمریکا ورود و خروج مسافران را در مرزهای زمینی و هوایی کنترل میکنند، در حالی که تا همین اواخر کنترل مرزهای ایالات متحده به این صورت نبود. به این شکل که قبلا خروج کنترل نشده و هیچ مهر خروجی در پاسپورت مسافران زده نمیشد. مقامات مهاجرت و گذرنامه ایالاتمتحده میگویند اکنون کاری را که بسیاری از کشورها انجام میدهند، انجام خواهند داد. البته با این تفاوت که این کار در ایالاتمتحده به صورت خودکار و با سامانه رایانهای انجام میشود، زیرا به خاطر رفت و آمد مسافران بسیار، بازدهی کار افزایش مییابد.
سامانه بیومتریک با اسکنکردن صورت شخص، اطلاعات را به بانک اطلاعات ارسال میکند. ایالاتمتحده از اواسط دهه 1990 نسبت به جمعآوری و ذخیره اثر انگشت و اسکن صورت مسافران اقدام کرده است. با اجرای طرح کنترل ورود و خروج، مسافر پس از ورود از مقابل دوربین شناسایی چهره میشود. هنگام خروج نیز در مقابل این دوربین قرار میگیرد. اکنون سامانه اصلی با مقایسه چهره در مرز خروج با چهره در مرز ورود میتواند تشخیص دهد که این فرد کشور را ترک میکند.
البته فرمان اعمال سامانه کنترل ورود و خروج بیومتریک به وسیله ترامپ برای نخستین بار نیست که اعلام میشود. کلینتون نیز در سال ۱۹۹۶ آن را به صورت قانون درآورده بود و در سال ۲۰۰۴ در گزارش کمیسیون پس از ۱۱ سپتامبر مطرح شد. کنگره ایالات متحده نیز چند بار با نسبت به اعمال قانون یادآوری کرده بود. ولی از آنجا که شرکتهای هواپیمایی ملزم بودند این اطلاعات را جمعآوری کنند، باید هزینه این کار را متحمل میشدند که این اقدامات با اعتراض شرکتهای هواپیـــمایی روبهرو شد، زیرا مجبور بودند هزینهها را به بــــهای بلیت بیفزایند.
کنگره ایالاتمتحده یک میلیارد دلار بودجه برای ۱۰ سال آینده در نظر گرفته است. در حال حاضر سامانه اسکن چهره و کنترل رایانهای ورود و خروج در فرودگاههای هاندا و توکیو اجرا میشود. در فرودگاه آمستردام در هلند و در فرودگاه بریس بین استرالیا این سامانه به صورت آزمایشی اجرا میشود.
حذف کنترلهای دستی در آینده
در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ سیتا ارائهدهنده سامانه اسکن چهره، با همکاری شرکت هواپیمایی جت بلو در ایالات متحده سامانه اسکن چهره را در پرواز از فرودگاه لوگان، بوستون به فرودگاه کوئین بیتریکس در اروپا آزمایش کردند.
مسافران پیش از سوار شدن به هواپیما مقابل دوربین اسکن چهره میایستند. چند ثانیه بعد دستگاه اجازه سوار شدن را به مسافر میدهد، البته بدون اینکه مسافر پاسپورت یا کارت سوار شدن خود را نشان دهد. به نظر ساده میآید؛ ولی آنچه که پشت پرده میگذرد فرایند بسیار پیچیدهای است.
رایانه اصلی دستگاه چهره مسافر را با اطلاعاتی مانند فهرست مسافران، پاسپورت، ویزا، مدارک مهاجرتی یا عکسهایی که شرکت هواپیمایی پیشتر ارائه کرده است، مقایسه میکند. زمانی که عکس مسافر گرفته میشود الگوریتم شناسایی چهره با تصویر زنده شخص مقایسه میشود و پس از مقایسه دوتصویر پیام بله یا خیر داده میشود. در تابستان امسال نیز شرکت هواپیمایی دلتا در ایالات متحده آزمایشهایی را با سامانه بیومتریک انجام داده است. مسافران ویژه اسکای مایلز (آنها که پروازهای زیادی با دلتا انجام دادهاند) میتوانند با شناسایی اثر انگشت به سالن پذیرایی ویژه راه پیدا کنند. مسافرانی که از فرودگاه هارتسفیلد آتلانتا و نیویورک با دلتا سفر میکنند نیز میتوانند از مقابل اسکنر چهرهای که دلتا نصب کرده است بگذرند و شناسایی شوند.
یکی از دستاندرکاران شرکت دلتا میگوید سامانه بیومتریک تجربه ســــفرهای هوایی را دگرگون خواهد کرد. به عنوان نمونه کافی است مسافر در مقابل اسکنر چهره قرار بگیرد و سپس بار خود را در جای ویژه بگذارد و به طرف هواپیما برود و پیش از وارد شدن به هواپیما نیز دوباره مقابل اسکنر دیگر قرار بگیرد. دستگاه که هنـــگام تحویل بار، مسافر را اســــکن کرده بود این بار چهره وی را با همان چهره مقایــــسه میکند و در صورت تطابق اجازه سوار شدن میدهد، به این ترتیب سوار شدن به هــــواپیما بسیار راحتتر و سریعتر از گذشته صـــورت خواهد گرفت.
مسافران خارجی زیر ذرهبین
تحت این قانون جدید ایالات متحده، تنها مسافران خارجی تحت بازرسی یا اسکن بیو متریک قرار میگیرند؛ ولی برای اینکه خارجیها تشخیص داده شوند، آمریکاییها باید اطلاعات بیومتریک خود را ارائه دهند. البته اطلاعات شهروندان آمریکایی از حافظه سامانه پاک خواهد شد، ولی اطلاعات خارجیها برای کنترل ورود خروج در آینده حفظ میشود.
طرفداران طرح میگویند در این شرایط مرزها ایمنتر خواهد شد و مخالفان میگویند در صورتی که اطلاعاتشان پاک نشود با توجه به ساختار چهره، فرد مورد نظر را میتوان همواره تحت نظر گرفت.
پیش از اینکه سامانه تشخیص چهره در فرودگاه رایج شود، باید مسائل مربوط به حقوق فردی حل شود؛ به همین دلیل جمعآوری اطلاعات مطابق حفظ حقوق فردی که در قانون به آن تاکید شده است، صورت میگیرد.
البته گفته میشود فرایند بیومتریک اشکالاتی نیز دارد و لزومی ندارد تا از سامانهای که نرخ خطای بالایی دارد، استفاده شود.
آزمایشها نشان داده است که اسکنر چهره بعضی از نژادها را شناسایی نمیکند.
در چند مورد مشاهده شده که در شناسایی سیاهپوستان خطا روی داده است. اشخاص سالمند نیز به درستی شناسایی نمیشوند. دستگاه و الگوریتمی که در شرق آسیا طراحی شده است، آسیاییهایی با همان ترکیب چهره را شناسایی میکند و احتمال دارد تا در شناسایی نژادهای دیگر دچار خطا شود.
نرمافزار تشخیص چهره کامل نیست؛ ولی آنچه را که شناسایی میکند از دقت بالایی برخوردار است. 97درصد موفقیت در روند شناسایی چهره میتواند آمار چشمگیری باشد.
این خیلی دقیقتر از سامانههای رایانهای کنونی است. در نهایت این نیروی انسانی است که هویت اصلی شخص را با دقت کامل تایید میکند و در حقیقت فناوری جدید به ماموران نشان میدهد که آیا شخص شناسایی شده همان کسی است که مدارک را نشان میدهد؟
تکامل تشخیص هویت در آینده
گفته میشود که در 18ماه آینده شاهد نتایج بهتری از آزمایش این سامانه خواهیم بود. در حال حاضر ساختمانهای ترمینال جدید به این سامانه مجهز است، مانند ترمینال شماره 4 فرودگاه چانگی در سنگاپور به دستگاههای بیومتریک مجهز است.
مانند شناسایی اثر انگشت، مردمک و چهره، در فرودگاههای قدیمیتر، سامانه اسکن چهره بهصورت موازی با سامانههای جاری به کار گرفته خواهد شد. این اقدام سوار شدن به هواپیما را به یک فرایند طولانی تبدیل میکند که سادهتر نخواهد بود.